Boeren houden van koeien

Liegbeest van het jaar

Nadat de jonge boerenvereniging door Wakker Dier in 2022 al uitgeroepen werd tot Liegbeest van het Jaar, -de organisatie won de 'prijs' van de dierenrechtenorganisatie vanwege de misleidende campagne over het leven van de koe- verbaasde het me nogal dat de radio- en tv-campagne ruim een jaar later vrolijk verder draait.

Waarom wordt er zoveel aandacht (en geld) besteed aan het imago van boeren?

In een artikel op melkvee.nl staat te lezen dat de organisatie dit belangrijk vindt omdat er vanuit de maatschappij steeds meer belangstelling komt voor dierenwelzijn. Belangstelling? Dat klinkt leuk, leerzaam en zelfs gezellig. Maar als we bedenken wat zo’n campagne met radio- en tv-commercials moet kosten, mag je er wel vanuit gaan dat er grotere belangen op het spel staan dan enkel het tegemoetkomen aan de belangstelling van consumenten.

Melkcarrousels zijn efficiënte systemen die het melkproces voor meerdere koeien stroomlijnen. Deze systemen zijn ontworpen om het melken te automatiseren en de productiviteit te verhogen.

Er wordt steeds meer bekend over de totstandkoming van zuivelproducten. Of moedermelk voor kalfjes überhaupt wel gezond is voor volwassen mensen is een van de hot topics van het moment. Veel wetenschappelijke studies wijzen inmiddels uit van niet. Koemelk verschaft wellicht voedingsstoffen en dat was vooral erg handig in tijden van nood -zoals vlak na de Tweede Wereldoorlog-, maar is heden ten dage totaal overbodig en daarbij ook nog eens zeer belastend voor het milieu. Nu het gezondheidsargument dat we vanaf de wederopbouw door onze strotten geduwd hebben gekregen zijn geloofwaardigheid verliest, gooit de zuivellobby het over een andere boeg: dierenwelzijn. Een onderwerp dat in deze tijd ook steeds meer nieuwsgierige blikken trekt. Het is op dit vlak dat de nieuwe generatie boeren ons deze keer wil charmeren: “Kijk eens hoe lief ik Clara over haar bolletje aai!” 

Een van de foto's op de website van boerenhoudenvankoeien.nl laat een dame zien die een melkmachine op de uier van een koe aansluit.

Gelukkig komen er steeds meer slimme consumenten die net even wat verder willen kijken. Ook is het geen rariteit meer om nare beelden op de tijdlijn van een vegan vriend voorbij te zien komen. Je kunt er natuurlijk snel voorbij scrollen, maar het zaadje is geplant: dit kan eigenlijk niet. De beelden van kalfjes die meteen na de geboorte bij hun moeder vandaan worden gesleept en binnenkort verwerkt zullen worden tot kalfskroket branden na op ons netvlies. Een groot risico voor de zuivelbusiness natuurlijk, en reden genoeg om een grootschalig charmeoffensief op te tuigen waarin de boer in de markt wordt gezet als liefhebbende koeienverzorger.

De marketingcampagne die boeren in een goed daglicht moet zetten, kan zelf het daglicht echter niet eens verdragen. Het promotiefilmpje in kwestie laat een zeer eenzijdig beeld zien van de melkveehouderij. Zo zien we slechts enkele geënsceneerde shots van zogenaamde boeren (of acteurs voor zover ik weet) die het nietsvermoedende dier enthousiast omhelzen. De conclusie dat boeren van koeien houden op basis van deze beelden lijkt me nogal snel getrokken. Zouden we een realistische film maken over het leven van een melkkoe, -want zij verdient de hoofdrol, niet de boer- dan houden we voortaan een bittere smaak aan ‘ons’ glaasje melk of plakje kaas over. Als deze club zo graag de belangstelling van de consument wil bevredigen, waarom laten ze dan niet de complete film zien in plaats van alleen maar een trailer met wat hoogtepunten van de ster-actrice? Hoe loopt het bijvoorbeeld af met haar kalveren? En hoe kon het dat moederkoe überhaupt ieder jaar een kalfje baarde? En als ze op slechts een kwart van haar natuurlijke levensverwachting uitgemolken is, houden de boeren dan nog steeds van haar?

De melkkoeien liggen zogenaamd lekker te chillen in hun 'comfortabele ligboxen'.

Zuivel subsidie

Waar doen ze het van? Een terechte vraag, want zo’n enorme campagne kost wat. De campagne is tot stand gekomen met steun van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO), de branchevereniging van de Nederlandse Zuivelsector die ondanks de eiwittransitie nog steeds aanzienlijk gesubsidieerd wordt door de overheid. In een onderzoeksrapport van Dier&Recht (zie links onderaan) staat daar het volgende over te lezen:

350 miljoen euro inkomenssteun voor melkveehouders 

In 2019 bedroeg de totale begroting van de Europese Unie 166 miljard euro, waarvan 59 miljard -ruim een derde- bestemd was voor de landbouw. Daarvan kregen de Nederlandse boeren 769 miljoen euro aan landbouwsubsidies, waarvan 680 miljoen aan directe inkomenssteun. Omdat juist de melkveehouders het meeste land bezitten, profiteren zij het meest en krijgen ze bijna de helft van de inkomenssteun toebedeeld. Gemiddeld kwam dit in 2018 neer op 21.700 euro per bedrijf, ruim 60% van een modaal inkomen dat jaar. Daarmee hebben de ruim 17 duizend melkveehouders in 2018 bijna 350 miljoen euro aan inkomenssteun ontvangen. Dit terwijl veel van de melkveehouders prima boeren. Zo ging ruim een derde van de subsidies naar boeren die met deze steun bruto tweemaal modaal of meer verdienden, zo becijferde de Algemene Rekenkamer onlangs. 40% van de melkveehouders is zelfs zeer vermogend: 7 duizend van de bijna 17 duizend zijn miljonair, stelt het CBS.  Intussen lijkt het niet meer te verantwoorden dat melkveehouders jaarlijks nog steeds honderden miljoenen euro’s inkomenssteun krijgen. Niet alleen omdat de boeren hier vrijwel niets voor hoeven te doen, maar ook omdat de regeling niets meer te maken heeft met het veiligstellen van de voedselproductie. Met een gemiddelde consumptie van 352 gram zuivelproducten per dag is er jaarlijks 4 miljard kg melk nodig voor de binnenlandse consumptie. Intussen produceert onze melkveestapel van 1,6 miljoen melkkoeien een duizelingwekkende hoeveelheid van bijna 14 miljard kg melk per jaar. 3,5 keer meer dan er geconsumeerd wordt. •

Feiten & cijfers 

• Er zijn in Nederland rond de 1,7 miljoen melkkoeien.
• 25% van de melkkoeien komt nooit buiten
• Melkkoe staat 85% van haar leven op stal 
• 1 op de 5 koeien is kreupel 
• 1 op de 4 melkkoeien krijgt uierontsteking 
• Meer dan 1 op de 2 koeien krijgt ontstekingen aan haar hoeven
• Een koe in de melkveehouderij moet ieder jaar een kalfje baren om melk te kunnen geven.
• In de natuur blijft een kalf ongeveer een jaar bij zijn of haar moeder.
• In de reguliere én biologische melkveehouderij wordt het kalf vrijwel direct na de geboorte van de moeder verwijderd en in een eenling box of iglo gezet.
• De pasgeboren kalfjes worden gevoed met kunstmelk i.p.v. moedermelk.
• De moedermelk die koeien geven is in de loop van de tijd van samenstelling veranderd om het een betere voedingswaarde voor mensen te geven. Hierdoor is de voedingswaarde voor het kalf niet meer optimaal.
• Stierkalfjes gaan naar de mesterij en worden geslacht voor hun vlees.

Links

• Campagne Boeren houden van koeien verkozen tot Liegbeest van 2022
• Campagne voor melkkoeien door Wakker Dier 
• Onderzoeksrapport Dier & Recht: Zuivel- en vleesindustrie krijgen miljoenen euro’s subsidie voor misleidende reclames
• Onderzoek ProVeg: Vlees- en zuivelsector krijgen 71 keer meer overheidsgeld dan alternatieven
• Rapport van ProVeg: Overheidsfinancieringen van dierlijke en plantaardige eiwitten

Bronnen:

Dier & Recht, ProVeg, Wakker Dier, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, Nederlandse Zuivel Organisatie, melkvee.nl, boerenhoudenvankoeien.nl  BNN Vara, RTL Nieuws, Follow the money,